МОНГОЛЫН ИРЭЭДҮЙ-'НОГООН ПАСПОРТ' АЯН

Хүн төрөлхтний ирээдүй хойч үе болох хүүхдүүд маань томчуудаас эх дэлхийгээ бүтэн хүлээж авах шаардлага тавих болсон. 16 настай Швед охин дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулах шаардлага тавьж, хичээл хаялт зарлахыг харсан үе тэнгийнхэн нь ч мөн түүнтэй нэгдээд байгаа.

Тэгвэл Монголын сурагчид ч эх дэлхийнхээ ирээдүйд санаа тавьж, байгальд ээлтэй амьдрах дадалд суралцаж, эргэн тойрхныхоо томчуудыг соён гэгээрүүлж байгаатай өчигдөр нүүр туллаа. БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбатын санаачилсан "Ногоон паспорт" аяны идэвхитэн сурагч, багш нартай нэг өдрийг өнгөрүүлэх завшаан тохиосон юм. Ерөнхий боловсролын сургуулиудын эко клубын сурагчдаар дамжуулан томчуудад байгаль орчны боловсрол олгох энэхүү аян сурагчдын дунд хэдийнэ нэр хүнд олжээ. "Ногоон паспорт" аян хэрэгжээд 1 жил болоход сурагчид хогоо ангилж хаядаг болсон, эргэн тойронд нь хог харагдвал хэн нэгнийг цэвэрлэхийг хүлээдэг байснаа больж, өөрсдөөсөө эхэлдэг болсон. Ус, цахилгаанаа хэмнэж, эко аялахаас эхлээд байгальд ээлтэй зөв дадал зуршилд суралцаж байгаа тухай туршлагаасаа бие биендээ хуваалцаж байсан юм.

Олон улсын хүүхдийн Найрамдал төвд дээрх аянд идэвхитэй хамрагдаж, зохиосон уралдаан тэмцээнд нь амжилт үүүлсэн 300 гаруй сурагч, багш 7 хоног амарч, туршлагаасаа хуваалцахаар 21 аймаг, Улаанбаатар хотоос нэг дор цуглаад байгаа аж. Нээлтийн үйл ажиллагаа өчигдөр болж, БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат яамныхаа удирдлагуудын хамт оролцсон нь эрхгүй анхаарал татсан юм. Аяныг санаачлагч Н.Цэрэнбат сайд "Хүүхдүүд та бүхний байгальд ээлтэй дадал зуршлын ачаар 2030 оноос эхлэн Монгол Улсад жил бүр 44 сая литр куб ус, 324 сая квт эрчим хүч хэмнэж, 1.4 сая ширхэг мод тарьж, 42 мянган тонн хүлэмжийн хий бууруулж, байгаль орчны чиглэлд үргүй зарах байсан 12 тэрбум төгрөг хэмнэх тооцоог гаргасан. Бидний эхлүүлсэн "Ногоон паспорт" аяныг дэмжиж ажиллана гэдгээ илэрхийлж, Монгол Улсын ногоон бодлогыг тодорхойлдог ах, эгч нар нь энэ танхимд сууж байна. НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөр манай аяныг анхнаас нь дэмжиж оролцохдоо Монголын хүүхдүүд дэлхийд жишиг болно гэж итгэж байгаагаа ч илэрхийлсэн. Тиймээс бидний эхлүүлсэн аян, та бүхэн Монголын ирээдүйн нэг хэсэг байх болно гэдэгт итгэлтэй байна" хэмээж байсан.

"Ногоон паспорт" аяны хүрээнд Монгол Улсын 778 Ерөнхий боловсролын сургуулийн 168 мянган сурагчид байгаль орчны боловсрол олгох "Ногоон паспорт" хөтлүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаа бөгөөд одоогийн байдлаар 543 сургуулийн 50 мянган ахлах ангийн сурагч "Ногоон паспорт" хөтөлдөг болсныг аяныг хэрэгжүүлэгч Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төвийн захирал Г.Номин хэлж байлаа.

Сурагчид "Ногоон паспорт"-оо жилий хугацаанд хөтлөх бөгөөд өөрсдийн зургийг нааж, нэрээ бичин хог хаягдал ангилах, ус, эрчим хүч хэмнэх, мод тарих, эко аялах, уур амьсгалын өөрчлөлтөөс сэргийлэх, хариуцлагатай иргэн болох зэрэг байгаль орчны боловсролд суралцаж буй тухайгаа тэмдэглэж, хоорондоо өрсөлддөг юм байна.

Томчуудад үлгэр дуурайл болж буй "Ногоон паспорт" эмэзшигч өрх бүрт өсвөрийн байгаль хамгаалагч болж чадсан. Цаашид нийгэмдээ үлгэр дуурайлал болох хүсэлтэй байгаагаа ч энэ үеэр дуулгаж байсан. Тэд өнгөрсөн хугацаанд хог хаягдлаа ил задгай хаяхгүй байх, гялгар уутнаас татгалзаж, даавуун тор хэрэглэдэг байх уриалга гаргаж, богино хэмжээний видеонууд хийж, нийгмийн сүлжээнд түгээсэн байна. Мөн эх дэлхийгээ хайрлах, хамгаалахыг анхааруулсан гар зураг зурж, Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төвд үзэсгэлэн хүртэл гаргаад амжсан гэнэ.

Монголчууд бол байгаль, дэлхийгээ эхтэйгээ зүйрлэж, хайрлаж, хамгаалдаг уламжлалтай ард түмэн байсан. Харамсалтай нь орчин үеийн хөгжлийг дагаад энэхүү уламжлал үгүй болж, мухар сүсгээр солигдож байна. Томчуудын энэ бүх буруу үйлдлийг хүүхдүүдээр дамжуулан өөрчлөх, байгаль дэлхийдээ хандах хандлагыг өөрчлөхийн тулд энэхүү аяныг санаачилж, үр дүнгээ хүртэж эхлээ байгаад талархууштай. "Ногоон паспорт" аяныг дүгнэж, жил бүр 5 шилдэг сурагчийг байгаль орчны чиглэлээрх олон улсын хуралд оролцуулах саналыг БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат олон улсын байгууллагуудад тавьж, дэмжүүлсэн нь ч сайшаалтай. Энэ жилийн хувьд шилдэг сурагчдыг Хонгконгийн Диснейлэндэд амрааж, шилдэг багш нарыг Чэжү арлаар аялуулахаар болсон байна. Аяны нэг онцлог нь олон улсын байгууллагуудад төсөл бичиж санхүүжилт татдаг учир байгаль орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг олон улсын байгууллагууд талархан хүлээж авч байгаа аж. Ирээдүй болсон хүүхдүүд "Ногоон паспорт" аянаар дамжуулан эх дэлхийгээ хамгаалах үйлсэд нэгджээ.

Тус аяныг хэрэгжүүлэгч Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төвөөс Ерөнхий боловсролын сургууль бүрт эко танхим тохижуулж, ногоон паспорт эзэмшигч сурагчидтай хамтран 21 аймагт ногоон төгөл байгуулах ажлыг эхлүүлсэн аж. Мөн Ерөнхий боловсролын сургуулийн бүх сурагчдыг аянд хамруулах үүднээс "Ногоон паспорт" аппликейшн бүтээж, сурагчдыг дүгнэх үйл ажиллагааг цахимаар хийх боломжийг бүрдүүлэх юм байна. Монголын ирээдүй болсон хүүхдүүдээр дамжуулан өрх бүрт өсвөрийн байгаль хамгаалагч бэлтгэх замаар нийгмийн хандлагыг өөрчлөх аян өрнүүлээд буй БОАЖЯ-ны хамт олонд баяр хүргэж, цаашдынх нь ажилд амжилт хүсэе.